‘‘Eski’ toprakların yeni kenti’’: Batman (Petrolkent)
Batman Üniversitesi, 1930’lu yıllarda İluh adında küçük bir köy iken 1940 yılında, ülkemizde ilk petrolün Batman yöresinde bulunmasıyla hızla gelişmeye başlayan ve 1990 yılında il statüsüne kavuşan Batman’da; 29 Mayıs 2007 tarih ve 26536 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 17 Mayıs 2007 tarih ve 5662 sayılı “Yükseköğretim Kurumları Teşkilat Kanununda ve Yükseköğretim Kurumları Öğretim elemanları Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye Ekli Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun ’’ Ek: 88 maddesi uyarınca kurulmuştur.
Batman Üniversitesi kuruluş Kanununda; Rektörlüğe bağlı olarak kurulan Fen-Edebiyat Fakültesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi ile Dicle Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı iken adı ve bağlantısı değiştirilerek oluşturulan ve rektörlüğe bağlanan Teknik Eğitim Fakültesinden,
Yine Dicle Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı iken adı ve bağlantısı değiştirilerek oluşturulan ve rektörlüğe bağlanan Meslek Yüksekokulu ile Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulundan ve Rektörlüğe bağlı olarak kurulan Sosyal Bilimler Enstitüsü ile Fen Bilimleri Enstitüsünden oluşmuştur.
Batman Üniversitesi ‘’Bilgiyi Enerjiye Dönüştüren Üniversite’’ şiarıyla, bulunduğu konumuna uygun bir şekilde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının ‘’Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı’’ ile 2021 yılında ‘’Enerji’’ alanında Pilot Üniversiteler arasında yerini almıştır.
Daha sonra hızla gelişen ve büyüyen Batman Üniversitesi halen; 1 Enstitü, 10 Fakülte, 1 Yüksekokul, 7 Meslek Yüksekokulu ve 17 Araştırma ve Uygulama Merkezi ile kronolojisi aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
| Adı | Kuruluş Yılı | Açıklama | |
| FAKÜLTELER | Teknik Eğitim Fakültesi | 1997 | Dicle Üniversitesine bağlı iken 2007 yılında adı ve bağlantısı değiştirilerek Üniversitemize bağlanmıştır. 2010 yılında YÖK kararıyla öğrenci alımı durdurulmuştur. |
| Mühendislik Mimarlık Fakültesi | 2007 | ||
| Fen-Edebiyat Fakültesi | 2007 | ||
| Teknoloji Fakültesi | 2009 | ||
| Güzel Sanatlar Fakültesi | 2010 | ||
| İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi | 2010 | ||
| İslami İlimler Fakültesi | 2013 | ||
| Diş Hekimliği Fakültesi | 2021 | ||
| Sağlık Bilimleri Fakültesi | 2021 | ||
| Turizm Fakültesi | 2021 | ||
| YÜKSEKOKULLAR | Sağlık Yüksekokulu | 2010 | 2021 yılında Sağlık Bilimleri Fakültesine dönüştürülmüştür. |
| Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu | 2010 | 2021 yılında Turizm Fakültesine dönüştürülmüştür. | |
| Yabancı Diller Yüksekokulu | 2015 | ||
| Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu | 2012 | ||
| MESLEK YÜKSEKOKULLARI | Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu | 1993 | Dicle Üniversitesine bağlı iken 2007 yılında adı ve bağlantısı değiştirilerek Üniversitemize bağlanmıştır. |
| Kozluk Meslek Yüksekokulu | 2012 | ||
| Sason Meslek Yüksekokulu | 2013 | ||
| Hasankeyf Meslek Yüksekokulu | 2018 | ||
| Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu | 2019 | ||
| Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu | 2019 | ||
| Beşiri Organize Sanayi Bölgesi Meslek Yüksekokulu | 2019 | ||
| ENSTİTÜLER | Sosyal Bilimler Enstitüsü | 2007 | 29/06/2021 tarih ve 31526 sayılı Resmi Gazete yayımlanan CB Kararı ile kapanmıştır. |
| Fen Bilimleri Enstitüsü | 2007 | ||
| Sağlık Bilimleri Enstitüsü | 2013 | ||
| Lisans Üstü Eğitim Enstitüsü | 2021 | ||